SOMA'NIN TARİHİ

Soma'nin adiyla ilgili kesinlesmis bir bilgiye sahip degiliz. Bir söylenceye göre; “Sumak” adli bir yerlesim biriminde yasayan halk, siddetli bir deprem sonrasinda, su an bulunduklari alana tasinmislar ve buraya da Soma adini vermislerdir.

            Türk Dil Kurumu Sözlügünde de “soma” sözcügünün açiklamasi : ilk damitilan ve içinde anason bulunmayan raki biçimindedir.
             Eski Yunanca'da ise “soma” kelimesi : Gövde, cisim, madde, beden, cüsse, vücut hücrelerinin tamami, cemaat, cemiyet, takim, ekip ve insan vücudu gibi bir çok anlama gelen bir kelime olarak karsimiza çikiyor.

            Sayin Osman BAYATLI'nin yaptigi yogun arastirmalar sonucunda (Bergama Kralligi), eski adi GHARMA olan Soma Kasabasi'nin ilk kurulus yerinin, Darkale (Tarhala) köyü çevresi oldugu düsünülüyor. Yerlesimin zamanla Darkale'ye (Tarhala'ya) ve oradan da Yassitepe'ye kaymistir. Yassitepe'ye yönelen yerlesim Darkale aleyhine bir gelisme göstermis ve zamanla ilçe merkezi bile yer degistirmistir.

             Bir çok uygarligin, Soma yakinlarinda ve komsu ilçelerde biraktigi izlerden : Hititlerin, Akalarin, Lidyalilarin, Iranlilarin, Makedonyalilarin, Bergama Kralliginin, Romalilarin, Bizanslilarin, Selçuklularin, Karasiogullarinin ve Osmanlilarin bu topraklarda yasadiklarini anliyoruz.

            Manisa'ya bir saat uzaklikta Akpinar'da Hititler'e ait “Kubaba” dedikleri kabartma kaya, Yunanlilara ait Kybele ve Manisa yakinlarina kadar bu uygarliklara ait çesitli bulgular vardir. Akalar ve Dorlar'in Anadolu'ya geçmesinden sonra Hititler'in bu topraklari terk ettigi ardindan da bu toprakta Akalar'in hüküm sürdügü varsayiliyor.

             M.Ö. 655 – 546 yillari arasinda Lidyalilar'in egemenliginde oldugu düsünülen Soma'da, Lidyalilar'a ait herhangi bir eser ya da bulguya rastlanmamasina ragmen Manisa Müzesinde Lidyalilar'a ait bir kitabe, bize bu topraklarda ya da yakinlarinda yasadiklarina dair bir ipucu veriyor.

             XI. yy'da kurulan Selçuklu imparatorlugu'nun ikinci hükümdari Alparslan 1063 yilinda Anadolu'ya akinlarda bulunmaya basladi. Dogu Anadolu'ya çesitli akinlar yaptigi sirada, Bizans ordusunun harekete geçtigini duyup geri çekildi. 26 Agustos 1071 yilinda Malazgirt'te Bizans'in geçilemez denilen savunmasini altüst etti. 1081 yilinda Selçuklular Iznik'i baskent yaptilar, ama Soma 95 yil daha Bizanslilarin sinirlarinda kalacakti. 1194 yilinda Soma, Anadolu Selçuklu Devleti'nin topraklarina dahil oldu. 1261 yilinda Soma ve dolaylari bir süre için tekrar Bizans sinirlari içine girdi

            1336 yilinda Karasi'nin Osmanlilar tarafindan parça parça isgal edilmesinden sonra Soma ve dolaylari da artik Osmanli topraklarinda yer aliyordu.

            1336 yilinda Soma 'Sancak Merkezi' ilan edildi. Ankara Savasi sonrasinda “Beylikler” tekrar türemeye basladi. Hizir Sah Bey Manisa' ya girip Saruhan Beyligi' ni kurdu. 1402 yilinda Soma' nin da dahil oldugu bölge, Timurlenk tarafindan isgal edilmis ve onun belirledigi Cüniyet isimli bir kisi yönetimine verilmisti. 1423 - 1425 yillari arasinda Sultan 1. Murat Akhisar'a sefer düzenleyip Cüniyet' in iktidarina son vermisti. Artik Soma Osmanlilar' in topraklarindadir. 24 Haziran 1920'de Yunan isgaline ugrayan Soma' nin bu durumu 13 Eylül 1922'ye kadar devam etmistir.

            12 Haziran 1919' da Yunanlilar Bergama'yi isgal etti. Bergama ve çevresinde toplanan birliklerimiz, Yunan kuvvetlerinin (2 gün süren çatisma sonunda) geri çekilmerini saglamistir. Ancak destek kuvvetle beslenen Yunan güçlerine karsi koyamayacagini anlayan birliklerimiz, Soma' ya hizli hareket edip, olaganüstü çabalarla Çinge cephesini kurdu. Çok siddetli çarpismalar oldu.

            Çinge Cephesi düsman güçlerini yipratti ve zaman kaybettirdi. Ancak Ivrindi ve Akhisar cephelerinin güçsüz kalip düsmesiyle birlikte, birliklerimiz Savastepe önlerine kadar çekilmek zorunda kaldi. 24 Temmuz 1920 Persembe günü baslayan 2 yil 2 ay 19 gün süren isgal iste bu olaylar sonucunda basladi. 13 Eylül 1922 Cumartesi günü, Somalilar için “Kurtulus Günü” oldu. Bu zafer, özgürlüklerine tutsak olan, Kurtulus Savasi'na ve onun kahraman önderine inanmis, Kuvva-i Milliyeci ruhu tasiyan Somalilarin zaferidir.